در این صفحه قصد داریم به تحلیل نشانهها و علائم یاتاقان زدن خودرو بپردازیم. اما پیش از ورود به جزئیات، ضروری است که با مفهوم یاتاقان زدن خودرو آشنا شوید و بدانید چگونه این پدیده میتواند منجر به آسیبدیدگی موتور خودرو شود. در همین راستا با ما همراه باشید تا اطلاعات کاملی درباره دلایل بروز این مشکل در خودرو و روشهای پیشگیری از آن ارائه دهیم. تشخیص به موقع این معضل میتواند به شما کمک کند تا از هزینههای بالای تعمیرات و تاثیر آن بر ایمنی خودروی خود جلوگیری کنید.
همچنین با دانستم این موارد با دیدن این علائم می توایند به سرعت با امداد خودرو شبانه روزی در تهران تماس بگیرید تا از بروز زیان های مالی بزرگ جلوگیری نمایید.
یاتاقان زدن خودرو چیست و چه نشانههایی دارد؟
یاتاقان زدن خودرو به معنای تغییر شکل و انحراف یاتاقانهای خودرو از حالت طبیعی است. به بیان دقیقتر، هر زمان فرم یاتاقان خودرو یا فاصله آن با میل لنگ تغییر پیدا کند، به گونهای که روغن نتواند به درستی در اطراف آن جریان یابد، اصطلاحاً میگوییم خودرو یاتاقان زده شده است.
خوب است به این نکته اشاره کنیم زمانیکه دو قطعه مکانیکی در حال حرکت با یکدیگر هستند، اصطکاک قابل توجهی بین آنها ایجاد میشود. در صورت عدم تدبیر مناسب برای کاهش این اصطکاک، قطعات به سرعت دچار آسیب خواهند شد. در خودرو هم که اصطکاک قابل توجهی بین قطعات دوار وجود دارد، یاتاقانها به عنوان ابزاری برای کاهش این نیرو طراحی شدهاند.
با این تعریف، اگر یاتاقان به دلایلی همچون کاهش سطح روغن، گرمای بیش از حد موتور یا عوامل دیگر نتواند وظیفه خود را به درستی انجام دهد، افزایش اصطکاک محل تماس میل لنگ و شاتون، منجر به تغییر شکل و آسیب به آن خواهد شد. در برخی موارد هم ممکن است یاتاقانها به دلیل خوردگی و ساییدگی ضخامت استاندارد خود را از دست بدهند و بیش از حد نازک شوند که نتیجه آن هم عدم قرارگیری صحیح یاتاقانها در جای خود و ایجاد صدای لق لق از موتور است.
نکته جالب این است که اگر فاصله بین یاتاقان و میل لنگ به حدی کاهش یابد که این دو قطعه تقریباً به هم بچسبند، عملکرد موتور به طور کامل مختل خواهد شد. این وضعیت در شرایط بحرانی، میتواند منجر به آسیب جدی به موتور خودرو گردد.
یاتاقان چیست و چه نقشی در موتور دارد؟
یاتاقان یکی از اجزای کلیدی در موتور خودرو به شمار میرود که در فاصله میان میل لنگ و شاتون قرار گرفته است. پس برای کاهش اصطکاک میان این دو قطعه در محل اتصال میل لنگ و شاتون، از قطعهای به نام یاتاقان استفاده میکنند. در واقع این قطعه به طور معمول برای تسهیل حرکت و کاهش اصطکاک در سیستم موتور طراحی شده و به این ترتیب مانع از آسیب به اجزای فلزی مانند پیستون و میل لنگ میگردد. پس میتوان گفت به کاهش صداهای ناشی از لرزش درون موتور نیز کمک میکند، به همین دلیل نقش مهمی در عملکرد نرم موتور دارد. در ضمن باید بدانید که محیط اطراف یاتاقان با روغن موتور پر شده تا این قطعه بتواند عملکرد مناسبی داشته باشد.
لازم به ذکر است که یاتاقان شامل دو نیمدایره بوده و روی آنها بابیت که از نوعی آلیاژ نرم ساخته میشود قرار دارد و وظیفه آن، این است که کمک کند قطعات متصل به یاتاقان به راحتی حرکت کنند. در ضمن خود یاتاقان از ترکیب آلیاژهای مختلفی مانند جیوه، قلع، مس، نیکل، سرب، گالیم و آلومینیوم ساخته شده و دارای روکش فولادی است. همین ویژگیها باعث افزایش مقاومت آن در برابر حرارت و ضربه میشود و به دوام بیشتر آن کمک میکند.
علائم یاتاقان زدن خودرو کدامند؟
یاتاقانها در موتور خودرو نقش بسیار حیاتی دارند و خرابی آنها میتواند خسارات غیرقابل جبرانی به موتور وارد کند. به همین دلیل آشنایی با نشانههای خرابی این قطعه از اهمیت بالایی برخوردار بوده و به شما کمک میکند در صورت بروز مشکل، بتوانید به سرعت اقدام به تعمیر خودرو خود نمایید. فراموش نکنید که نادیده گرفتن این علائم ممکن است منجر به هزینههای سنگین و بروز مشکلات جدیتر شود. همچنین باید بدانید که هر یک از این علائم بهتنهایی ممکن است ناشی از مشکلات دیگری غیر از خرابی ویاتاقان زدن خودرو باشند؛ اما در هر حال، اگر یکی از آنها را مشاهده کردید، چه بهتنهایی و چه در کنار سایر نشانهها، باید فوراً خودرو را به یک تعمیرکار ماهر بسپارید.
در ادامه به بیان برخی از این نشانهها میپردازیم اما قبل از آن به یاد داشته باشید که در صورت عدم توجه به این نشانهها و ادامه رانندگی در چنین شرایطی، ممکن است آسیبهای جدی به موتور وارد گردد و دیگر نتوانید با روشهایی مانند تراشکاری مشکلات ناشی از قطعات معیوبی مانند میللنگ یا یاتاقانها را اصلاح کنید. در این صورت، ناچار به تعویض قطعات بوده و هزینههای شما به طرز قابل توجهی افزایش خواهند یافت.
-
صدای تق تق یا لق لق هنگام افزایش دور موتور
زمانیکه یاتاقانها دچار مشکل میشوند، معمولاً صدای تق تق یا لرزشی از درون موتور شنیده میشود. البته این صدا به صورت مداوم نیست و بیشتر در شرایط خاصی مانند روشن شدن موتور، نیم کلاچ کردن، گاز دادن ناگهانی یا برداشتن پا از پدال گاز به وضوح شنیده میشود. در اینحالت با افزایش دور موتور و فشار روغن، ممکن است این صدا کمتر شود.
همچنین معمولاً این صدا از ناحیه زیرین موتور، به ویژه سمت کارتر روغن به گوش نیرسد. در ضمن خوب است بدانید که صدای یاتاقان زدن خودرو ممکن است شباهت زیادی به صدای پیستون در دنده مرده یا صدای ناک ناشی از سوخت نامرغوب داشته باشد. بنابراین برای تشخیص دقیقتر منبع صدا، توصیه میشود از یک مکانیک با تجربه یا خدمات امدادی معتبر مانند خدمات مکانیکی در محل امداد کارنو کمک بگیرید.
-
افت فشار روغن
در فرآیند یاتاقان زدن خودرو ، تلورانس بین میل لنگ و یاتاقان افزایش یافته و فشار روغن کاهش مییابد. البته در خودروهای قدیمی که نشانگر فشار روغن دارند، این افت فشار قابل مشاهده است. اما در خودروهای جدید که فاقد این نشانگر هستند، معمولاً افت فشار تا زمانیکه به حد خطرناکی نرسد، قابل تشخیص نیست و سیستم کامپیوتری خودرو تا آن زمان اجازه خاموشی موتور خودرو را صادر نمیکند. پس میتوان گفت روشن شدن چراغ چک روغن همیشه به معنای وجود مشکل در یاتاقانها نیست و میتواند نشانهای از مشکلات دیگر نیز باشد، اما باید این موضوع را جدی بگیرید و اقدامات لازم را انجام دهید.
-
دود آبی رنگ از اگزوز
در برخی مواقع، خرابی یاتاقانها میتواند باعث نشت روغن به محفظه احتراق شود. در اینصورت، روغن در هنگام احتراق دود آبی رنگی تولید میکند که از اگزوز خودرو خارج میشود. البته مشاهده دود آبی از اگزوز نه تنها به خرابی یاتاقانها اشاره دارد بلکه ممکن است نشانهای از مشکلات جدی در موتور باشد. بنابراین در چنین شرایطی باید هرچه سریعتر با یک مکانیک متخصص تماس بگیرید.
-
کاهش قدرت موتور
اگر متوجه شدید که خودروی شما کمتوانتر از قبل شده و به خوبی گاز نمیخورد، احتمال دارد که یاتاقانها دچار مشکل شده و نشانهای بر یاتاقان زدن باشد.
-
قفل شدن موتور و عدم روشن شدن آن
در مراحل پیشرفتهتر خرابی و یاتاقان زدن خودرو، ممکن است با مشکل در روشن شدن موتور یا حتی عدم استارت خوردن آن مواجه شوید. باید بدانید که این وضعیت به دلیل قفل شدن موتور در اثر آسیب شدید به یاتاقانها رخ میدهد. پس اگر با این مشکل روبرو شدید، هرگز سعی نکنید موتور را مجدداً روشن کنید؛ زیرا اینکار میتواند خسارات جبرانناپذیری به آن وارد کند.
چگونه متوجه یاتاقان زدن خودرو شویم ؟
یکی از اولین و بارزترین نشانههای یاتاقان زدن خودرو، شنیدن صدای غیرعادی از موتور خودرو است. این صدا معمولاً در زمان گاز دادن به گوش میرسد و میتواند به دلیل کمبود روغن در بین یاتاقانها، کاهش ضخامت لایه داخلی آنها، فرسایش یاتاقان یا وجود پلیسههای ناشی از دیگر قطعات باشد. در هر صورت اگر هنگام کارکرد خودرو صدای غیرمعمولی شنیده شود، این موضوع نیاز به بررسی جدی دارد.
همچنین در شرایطی که یاتاقانها دچار مشکل شوند، ممکن است لرزشهایی نیز در خودرو احساس شود. این لرزشها میتواند ناشی از عدم تعادل یا ناهمواری در یاتاقانها باشد؛ به عنوان مثال فرسایش بلبرینگها باعث ایجاد ناهمواری در سطح تماس یاتاقان شده و به تبع آن لرزشهایی را در خودرو به وجود میآورد.
از دیگر نشانههای خرابی یاتاقان، افزایش غیرطبیعی دمای موتور است. هرچند حین چرخش میللنگ، گرمای زیادی تولید میشود؛ اما اگر دمای ایجاد شده بیش از حد معمول باشد، باید بررسی گردد که آیا روغن به یاتاقانها میرسد یا خیر. در واقع عدم وجود روغن یا روغنکاری نامناسب میتواند منجر به ایجاد حرارت بالا به دلیل افزایش اصطکاک شود. پس در صورت مشاهده افزایش نامعمول دما باید برای جلوگیری از بروز خرابیهای جدیتر، اقدام به بررسی و رفع مشکل نمایید.
در صورت دیدن هر کدام از این موارد توصیه می شود که برای حمل خودرو از خدمات امدادی برای حمل خودرو استفاده نمایید و با خودرو حرکت نکنید.
دلایل اصلی یاتاقان زدن خودرو
آشنایی با علل یاتاقان زدن خودرو به شما کمک میکند تا روشهای مؤثری برای پیشگیری از این مشکل دردسرساز پیدا کنید. در مجموع این مشکل به دلایل متعددی رخ میدهد و برای جلوگیری از بروز آسیبهای جدی به خودرو، ضروری است که اطلاعات کافی در این زمینه به دست آورید. در ادامه مهمترین این دلایل را بررسی خواهیم نمود.
-
کمبود روغن موتور و تأثیر آن بر یاتاقان زدن خودرو
یکی از دلایل اصلی یاتاقان زدن خودرو، عدم تأمین روغن کافی یاتاقانها است. این مشکل معمولاً به دلیل خرابی پمپ روغن که وظیفه آن انتقال روغن با فشار مناسب به قسمتهای مختلف موتور است رخ میدهد. همچنین نشتی روغن موتور نیز میتواند موجب کاهش فشار روغن و در نتیجه خرابی قطعات داخلی موتور گردد.
-
کیفیت پایین روغن موتور و تأثیر آن بر یاتاقان زدن خودرو
بازار روغن موتور مملو از گزینههای مختلفی است که شامل برندهای داخلی و خارجی میشود. بنابراین باید قبل از اقدام به خرید، اطلاعات دقیقی درباره کیفیت این محصولات کسب کنید و مناسبترین گزینه را انتخاب نمایید. چون روغنهای بیکیفیت به دلیل رسوب ناخالصیها و خوردگی قطعات موتور، مشکلات جدی را در عملکرد خودرو ایجاد میکنند.
-
داغ شدن بیش از حد موتور و تأثیر آن بر یاتاقان زدن خودرو
طبیعی است که موتور در طول زمان کارکرد داغ میشود، اما سیستم خنککننده باید بهخوبی عمل کند تا از افزایش بیش از حد دما جلوگیری نماید. باید بدانید که اگر رادیاتور یا سایر اجزای سیستم خنککننده آسیب ببینند، دمای موتور بهطور قابل توجهی افزایش مییابد و این امر میتواند منجر به یاتاقان زدن خودرو شود، به ویژه در شرایطی که خودرو چندین بار جوشآورده باشد. در واقع با افزایش دما ممکن است بدنه یاتاقان آسیب ببیند و حتی احتمال ذوب شدن آنها، خرابی موتور و شاتون نیز وجود دارد.
-
رانندگی با دور موتور بالا و فشار بیش از حد به موتور
رفتارهای نادرست در رانندگی همیشه میتوانند مشکلاتی را به همراه داشته باشند. یکی از این عادات غلط، رانندگی با دور موتور بالا است که بیشتر در میان رانندگان کمتجربه مشاهده میشود. باید بدانید زمانیکه دور موتور خودرو برای مدت طولانی بالا باشد، اجزای موتور تحت فشار زیادی قرار میگیرند. این وضعیت نه تنها باعث افزایش دمای موتور میشود بلکه خطر آسیب به قطعات مختلف، از جمله یاتاقانها را نیز به دنبال دارد.
-
ورود آلودگی و ذرات فلزی به روغن موتور
وجود ذرات خارجی مانند خاک و فلز در روغن موتور میتواند به سایش و خرابی یاتاقانها منجر شود. البته آلودگی روغن ممکن است ناشی از خرابی فیلتر روغن یا شرایط نامناسب نگهداری خودرو نیز باشد؛ همین کثیفی فیلتر روغن عاملی برای بروز مشکل یاتاقان زدن خودرو است. در حقیقت آلودگی در فیلتر روغن باعث میشود که گردش روغن در میان اجزای موتور مختل شده و در نتیجه، روغن کمتری به یاتاقانها برسد. همین امر منجر به افزایش اصطکاک و ایجاد صدا در یاتاقانها میگردد.
خوب است بدانید که معمولا کارشناسان توصیه میکنند که روغن موتور هر ۵ تا ۶ هزار کیلومتر تعویض شود. همچنین بهتر است همزمان با تعویض روغن، فیلتر روغن نیز عوض گردد تا آلودگی و کثیفی روغن آسیبی به قطعات داخلی موتور وارد نکند.
چگونه از یاتاقان زدن خودرو جلوگیری کنیم؟
برای پیشگیری از یاتاقان زدن خودرو، باید اقدامات زیر را در نظر داشته باشید:
-
انتخاب روغن موتور مناسب و تعویض بهموقع
یکی از موثرترین راهها برای جلوگیری از یاتاقان زدن خودرو، تعویض منظم روغن موتور و استفاده از روغن باکیفیت است. البته توجه داشته باشد که همواره باید از روغنی استفاده کنید که با مشخصات موتور خودرو شما سازگار باشد. گفتنی است که اگر محدودیت زمانی دارید می توایند از خدمات تعویض روغن در محل نبز استفاده نمایید.
-
بررسی منظم سیستم خنککننده
جلوگیری از داغ شدن بیش از حد موتور از جمله اقدامات ضروری برای پیشگیری از آسیب به یاتاقانهای خودرو به شمار میرود. در همین راستا اگر متوجه شدید که دمای موتور به طور مداوم بالا میرود، باید سیستم خنککننده آن را بررسی کنید تا در صورت وجود هرگونه ایرادی بتوانید آن را رفع نمایید.
-
اجتناب از رانندگی پرفشار و طولانیمدت
یکی از عوامل کلیدی در جلوگیری از یاتاقان زدن خودرو، نوع رانندگی شما است. به عنوان نمونه رعایت دور موتور مناسب و پرهیز از فشارهای ناگهانی روی موتور به طرز قابل توجهی فشار وارد بر یاتاقانها را کاهش داده و در نتیجه عمر آنها را افزایش میدهد.
-
سرویسهای دورهای و تشخیص زودهنگام مشکلات
انجام سرویسهای دورهای و شناسایی به موقع مشکلات، نظیر تعویض و بررسی منظم فیلتر و پمپ روغن، به ویژه توری آن، در جلوگیری از یاتاقان زدن موتور خودرو بسیار موثر است. علاوه بر آن شناخت نشانههای مربوط به یاتاقان زدن خودرو و اقدام فوری برای تعمیر و رفع آنها نیز در این زمینه از اهمیت بالایی برخوردار خواهد بود.
هزینه تعمیر و تعویض یاتاقان خودرو چقدر است؟
تعمیر موتور یاتاقان زده یکی از چالشهای مهم در نگهداری خودرو است و میتواند هزینههای زیادی را در بر بگیرد. البته این مسئله به عوامل مختلفی همچون موارد زیر بستگی دارد:
- میزان آسیب به موتور
- هزینه قطعات یدکی
- دستمزد تعمیرکار
- نوع و مدل خودرو
هزینه تعمیر یاتاقان بسته به نوع خودرو
در خصوص هزینه تعمیر یاتاقان باید بدانید که در کل هزینههای مربوط به تعمیر یاتاقان در خودروهای داخلی میتواند از انواع خودروهای خارجی به دلیل پیچیدگیهای فنی، قیمت بالای قطعات و خدمات تعمیراتی به صرفهتر باشد.
آیا تعمیر یاتاقان بهصرفهتر است یا تعویض موتور؟
تعمیر موتور یاتاقان زده یکی از چالشهای پیچیده و حساس در صنعت خودروسازی است و نیاز به تخصص و دقت بالایی دارد. به همین دلیل در تعمیرگاه، فرآیند تعمیر موتور بهطور سیستماتیک و با استفاده از تجهیزات پیشرفتهای انجام میشود. این مراحل شامل عیبیابی دقیق، باز کردن کامل موتور، بررسی و تراشکاری میللنگ، تعویض یاتاقانها و بررسی سیستم روغنکاری است. پس از انجام این مراحل، موتور دوباره مونتاژ شده و تست نهایی برای اطمینان از عملکرد صحیح آن انجام میشود. در مجموع تعمیر موتور یاتاقان زده ممکن است هزینهبر و زمانبر باشد، از اینرو در برخی موارد، تعویض کامل موتور، گزینه مناسبتری به شمار میرود.
جمعبندی | بررسی ۵ مورد دلیل اصلی یاتاقان زدن خودرو
در این مقاله به بررسی علائم یاتاقان زدن خودرو پرداختیم. در صورتیکه با هر یک از این نشانهها مواجه شدید، توصیه میشود فوراً به یک تعمیرگاه معتبر مراجعه کنید و خودروی خود را به دست یک تکنسین با تجربه بسپارید. به عنوان آخرین نکته باید بدانید که مشکل یاتاقان زدن خودرو به دلیل استفاده از قطعات یدکی نامرغوب و فاقد تاییده سازمان ملی استاندارد هم به وجود خواهد آمد. بنابراین توصیه میشود در زمان تعمیر یا تعویض قطعات خودرو از لوازم یدکی اصل و باکیفیت استفاده نمایید.
